Jeżynę znali i doceniali już nasi przodkowie. Jej owoce zawierają bowiem, wiele drogocennych składników, które podnoszą kondycję i odporność organizmu. Wykorzystywano również pędy i liście z których napary działały przeciwbiegunkowo, a wywar pomagał walczyć z przeziębieniem. Dopiero w XIX wieku zaczęto uprawiać jeżynę w ogrodach. Wcześniej była pozyskiwana jedynie z naturalnych stanowisk leśnych.
Krzewy i owoce jeżyny przypominają malinę, ale mają od niej dłuższe pędy i w przypadku starszych odmian, oraz jeżyn dzikich – mają więcej kolców. Istnieje jednak również jeżyna bezkolcowa i właśnie ten krzew zdobywa w ostatnich coraz większą popularność.
Jeżyna bezkolcowa – odmiany, sadzenie i pielęgnacja
To za co lubimy tę odmianę jeżyny, to gładkie, pozbawione kolców pędy, dzięki którym zbiory smacznych i zdrowych owoców są bezbolesne.
Najbardziej popularne i godne polecenia odmiany jeżyny bezkolcowej, to:
- Orkan – obficie owocująca odmiana nie wytwarzająca odrostów korzeniowych.
- Thorn Free – również nie wytwarza odrostów korzeniowych, jej czarne owoce maja wydłużony kształt
- Black Satin – duże krzewy wydające obfite plony
W kwestii nasłonecznienia stanowiska i jakości gleby, jeżyna ma wymagania podobne jak malina. Lubi stanowiska słoneczne, choć osłonięte od wiatru, oraz żyzną, próchniczą glebę. Zanim więc przystąpimy do sadzenia krzewów jeżyny, powinniśmy zorientować się, czy dysponujemy miejscem w odpowiednim stanowisku i ewentualnie przygotować glebę pod krzewy. Jeżyna jest krzewem stosunkowo wrażliwym na niskie temperatury, dlatego powinniśmy unikać miejsc, gdzie gleba ma skłonności do przemarzania. Niezbędne też będzie okrycie krzewu.
Ważne jest również to, jaką odmianę jeżyny bezkolcowej zamierzamy posadzić, ponieważ wymagane odległości między krzewami mogą wynosić od 0,5 do 2,5 m.
Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym, który ma duży wpływa na wielkość plonów jest cięcie jeżyn. Przewietrzając krzewy jeżyny bezkolcowej za pomocą umiejętnie przeprowadzonego zabiegu przycinania, zapewniamy roślinie optymalny dostęp do światła słonecznego i odmładzamy krzewy. Odmiany jeżyny różnią się od siebie wielkością rozrostu, dlatego też sposób, a także termin przycinania będzie się różnił dla poszczególnych odmian jeżyny bezkolcowej.
Jedna cecha jest wspólna dla wszystkich odmian – powinniśmy używać bardzo ostrego sekatora przeznaczonego tylko do przycinania jeżyn.
Rozmnażanie jeżyny bezkolcowej
Jeśli chcemy zwiększyć populację jeżyny na naszej działce, warto rozważyć wyhodowanie sadzonek samodzielnie. To nie jest rudne.
- Rozmnażanie przez odkłady wierzchołkowe – najprostsza metoda, idealna dla początkujących hodowców jeżyny bezkolcowej. Ten sposób rozmnażania najlepiej sprawdza się wiosną. Wybieramy pędy o długości od 50 do 170 cm. Naginamy je i przysypujemy fragment pędu poniżej wierzchołka na głębokość około 10 cm, pozostawiając wierzchołek na powierzchni. Do jesieni przysypana część pędu się ukorzeni i można będzie odciąć stary pęd, a młodą sadzonkę wysadzić w wybrane miejsce.
- Rozmnażanie przez sadzonki zielne. W celu rozmnożenia rośliny odcinamy niezdrewniałą, wierzchołkową część tegorocznego pędu o długości około 10 centymetrów, wraz z kilkoma liśćmi od góry. Po usunięciu dolnych liści zanurzamy pęd w ukorzeniaczu, a kiedy zacznie wypuszczać korzonki – w pulchnym, piaszczystym podłożu. Dla prawidłowego ukorzenienia i wzrostu, sadzonki muszą mieć widne, ale nie nasłonecznione bezpośrednio stanowisko, oraz stałą wilgotność podłoża. Po 5-8 tygodniach możemy przesadzić je do większych pojemników. Następnej wiosny będą gotowe do wysadzenia w miejsce docelowe.
- Rozmnażanie przez sadzonki zdrewniałe – metoda stosowana w dużych gospodarstwach ogrodniczych, polegająca na ukorzenianiu pędów o długości 10-20 centymetrów, odcinanych jesienią. Proces pełnego ukorzenienia trwa do następnej jesieni.
Wartości odżywcze jeżyny
Owoce i liście jeżyny mają właściwości zbawienne dla naszej odporności. Jeżyny zawierają naturalny kwas salicylowy. Działają przeciwgorączkowo – również jako dżem. Ciepła herbata z syropem z jeżyny wzmacnia struny głosowe i pomaga zwalczać chrypkę.
Owoce jeżyny są naturalnym lekarstwem w bólach reumatycznych, oraz chorobach nerek. Liście natomiast, a konkretnie napar z młodych liści, zaleca się chorym cierpiącym na dolegliwości żołądkowe. Co ciekawe te same owoce w rożnych stadiach mogą leczyć zarówno biegunki, jak i zaparcia – przejrzałe jeżyny działają przeczyszczająco, natomiast zielone – zatrzymują biegunkę.
Jeżyna bezkolcowa – jej liście i owoce – poprawiają zdecydowanie metabolizm i pomagają w walce z otyłością.
Można śmiało powiedzieć, że lecznicze działanie jeżyny bezkolcowej, jak też każdej innej odmiany jeżyn, jest uniwersalne. Dlatego mając ogród z odpowiednimi warunkami, warto zdecydować się na posadzenie kilku krzaków jeżyn. Z cała pewnością lepsze dla naszego organizmu jest wzmacnianie odporności naturalnymi środkami, niż późniejsze leczenie przeziębienia antybiotykami.