Bukszpan w naszych ogrodach jest rośliną niezastąpioną i o długiej historii. Doskonale nadaje się nie tylko na żywopłoty, ale również do tworzenia forowanych w fantazyjne kształty żywych ozdób.
Jak uprawiać bukszpan?
Bukszpan jest bardzo wszechstronną i tolerancyjną rośliną. Doskonale radzi sobie na każdym stanowisku – zarówno słonecznym, jak i cienistym. Doskonale poradzi sobie na ubogiej i piaszczystej glebie, choć najlepiej rośnie na żyznym, pulchnym podłożu. Jedyne o co trzeba zadbać bezwzględnie to wilgotność podłoża i regularne nawożenie w sezonie. Warto tez zadbać o okrycie – szczególnie młodych krzewów – bukszpanu, kiedy spodziewamy się mrozów, na które niestety nie jest bardzo odporny. Okres kiedy można przycinać bukszpan to miesiące od końca maja do sierpnia.
Kiedy bukszpan jest gotowy na przycinanie?
Bukszpan to roślina idealna do przycinania i formowania. Można ją strzyc nadając przeróżne kształty. Takie zielone, strzyżone rzeźby z bukszpanu nazywamy topiarami. Współcześnie najpopularniejsze jest formowanie bukszpanu w formy geometryczne takie jak kula, prostopadłościan, czy stożek. Najefektowniej jednak wygląda bukszpan strzyżony w fantazyjne kształty – na przykład zwierząt.
Najczęściej umieszczamy topiary luźno na rabatach ogrodowych, ale można też posadzić bukszpan do formowania w donicach.
Bukszpan wysadza się do gruntu wiosną, lub jesienią. Pierwszego cięcie zależy od tego, kiedy posadziliśmy krzewy. Jeśli było to wiosną, możemy od razu przystąpić do przycinania bukszpanu, konsekwentnie skracając wszystkie gałązki do połowy. Pierwsze wiosenne przycinanie ma znaczenie zwłaszcza, jeśli tworzysz z bukszpanu żywopłot – dzięki temu rośliny są zwarte i gęste już nad gruntem i tworzą atrakcyjny, zielony murek. Jeśli chcesz mieć krzewy o kształcie bardziej naturalnym, po prostu pozostawiasz dłuższe pędy – obcinasz mniej więcej 1/3 ich długości.
Kiedy można przycinać bukszpan? W zasadzie przycinanie i formowanie zaczynamy wkrótce po posadzeniu, przy czym przycinanie bukszpanu sadzonego jesienią wygląda nieco inaczej. Młode pędy z pewnością nie zdążyłyby zdrewnieć przed zimą, a ponadto są mniej odporne na mróz. Dlatego właśnie w przypadku krzewów młodych, świeżo wysadzonych jesienią, pora ta nie jest dobrym momentem kiedy można przycinać bukszpan. Warto zaczekać do normalnego cięcia wiosennego.
Cięcie wiosenne, podobnie jak w przypadku innych roślin wymagających przycinania, polega na usunięciu wszystkich starych, zniszczonych lub uschniętych pędów. Wszystkie gałązki skraca zawsze się o ¼ długości. Wprawdzie to bardzo spowalnia jeszcze bardziej i tak już powolny wzrost rośliny, jednak dzięki temu za kilka lat krzew nadal jest gęsty i zwarty.
Do przycinania bukszpanu warto przeznaczyć osobny sekator, który powinien być zawsze naostrzony i czysty. Czyszczenie sekatora po każdym użyciu pomaga w ograniczeniu ryzyka zarażenia rośliny grzybami, na które bukszpan jest bardzo wrażliwy.
Wiedza kiedy można przycinać bukszpan i jak to robić, w połączeniu z odpowiednią pielęgnacją tej rośliny, pozwoli nam wyczarować oryginalne roślinne ozdoby, które dodadzą uroku naszemu ogrodowi.
Dlaczego warto mieć bukszpan w swoim ogrodzie?
Jak już wiemy, bukszpan wieczniezielony znany również pod nazwą gryszpan, to krzew wolnorosnący, który może urosnąć nawet do 4 metrów wysokości. Jego liście mają jajowaty kształt, są niewielkich rozmiarów i błyszczące. Mogą nieznacznie różnić się kolorem, w zależności od odmiany.
Bukszpan kwitnie od kwietnia do maja, dlatego kojarzy się nam z wiosną i świętami Wielkanocnymi. Dlatego też warto zasadzić tę roślinę w ogrodzie, kiedy chcemy poczuć wiosnę jak najszybciej – malutkie, jasne, miododajne kwiaty bukszpanu rozweselą ogród po długiej, mroźnej zimie. Gałązki i listki bukszpanu od dawna służą do ozdabiania wielkanocnego koszyczka, nie będziemy musieli zatem inwestować w inne, bardziej kosztowne rozwiązania. Gałązki można zamocować do koszyczka drucikiem lub niteczką. Z bukszpanu można wykonać również fantazyjne stroiki wielkanocne, dodać do nich kurczaczki, sztuczne pisanki, baranka.
Trujące piękno
Musimy jednak pamiętać, że bukszpan jest rośliną trującą z powodu alkaloidów w swojej zawartości. Pomimo to, jest to roślina łatwa do hodowania, niewymagająca. Również podcinanie bukszpanu jest raczej czynnością nieskomplikowaną, trzeba jednak, o czym pisaliśmy wcześniej, wiedzieć dokładnie, kiedy przycina się bukszpan.
Formowanie bukszpanu, przycinanie w stożek, kulę lub spiralę
Bukszpan jest rośliną, której kształt można dowolnie formować, dlatego też, jeśli tylko mamy odpowiednie narzędzia i wprawną rękę, możemy dostosować ją do wyglądu naszego ogrodu. Możemy bukszpan przycinać w stożek, kulę lub spiralę. Formowanie bukszpanu może przerodzić się w nasze największe hobby. W niektórych miejscach, wzorem amerykańskich zwyczajów, organizowane są osiedlowe konkursy na najpiękniejszy ogród wśród sąsiadów. Bukszpan nadaje się znakomicie do tego, aby wygrać taką konkurencję, oczywiście jeśli nie brak nam fantazji i ochoty na małe eksperymenty ogrodowe.
Ochrona prywatności i nie tylko
Bukszpan, który rośnie dość wysoki, może również stać się żywopłotem, dzięki któremu będziemy mogli chronić swoją prywatność, jeśli nasze podwórko styka się z podwórkiem sąsiadów, a chcielibyśmy mieć miejsce do rozstawienia się z leżakami latem. Bukszpan i trawy to doskonałe połączenie na podwórku, staje się ono żywsze i aż chce się więcej czasu spędzać poza domem! Żywopłot może oczywiście spełniać inne funkcje, ponieważ można go przycinać naprawdę w dowolne kształty. Może być posadzony np. wokół innych kwiatów i wycięty w prostokąt jako minipłotek odgradzający kwiaty od reszty trawnika.
Wystarczy tylko odrobina wyobraźni i informacja z tyłu głowy kiedy obcinać żywopłot. Jest to ważne, ponieważ zbyt wczesne lub zbyt późne obcinanie może mieć duży wpływ na kształt żywopłotu, a dokładniej zaburzyć go. Pędy przycięte za późno mogą rdzewieć i w konsekwencji spowodować, że roślina nie będzie wyglądała tak pięknie, jak wtedy, gdyby była przycięta w odpowiednim czasie. Zaznaczmy sobie zatem termin cięcia bukszpanu w kalendarzu, jeśli chcemy, aby nasza roślinka ozdabiała ogród przez długi czas. Pamiętajmy też, że nasze młode krzaczki będą z każdym sezonem coraz starsze, a wtedy pielęgnacja bukszpanu wygląda troszeczkę inaczej. Dlatego przyda się nam również wiedzia krok po kroku jak przycinać stary bukszpan.
Kiedy chcemy więcej – pielęgnacja bukszpanu zimą
Bukszpan łatwo się rozmnaża, więc w każdym sezonie możemy postawić na troszkę inną kompozycję – dokładać krzaczki wedle uznania. Cięcie bukszpanu następuje wtedy w sierpniu, potrzebne są dziesięciocentymetrowe, niezdrewniałe fragmenty pędów, należy posadzić je w donicy lub skrzyni wypełnionej mieszanką piasku i torfu. Zimę powinny one przeczekać w chłodnym pomieszczeniu, najlepiej piwnicy, a na przełomie kwietnia i maja, można przełożyć je do gruntu. Dzięki tej metodzie praktycznie co roku możemy mieć nowy krzaczek bukszpanu w swoim ogrodzie, co może wzbogacić jego kompozycję i znacznie go upiększyć.
Najpopularniejsze odmiany bukszpanu
W zależności od tego, jaki efekt chcemy uzyskać w swoim ogrodzie, musimy zastanowić się nad wyborem właściwej odmiany bukszpanu. Do najpopularniejszych należą:
- Elegantissima – jest to odmiana, która sprawdzi się w uprawie pojemnikowej. Ma liście z białą obwódką, które pięknie przyozdobią wielkanocny koszyczek i sprawdzą się jako materiał na ładny stroik świąteczny. Opcja hodowli pojemnikowej daje również możliwość dowolnego ustawiania roślin nawet w przeciągu jednego sezonu.
- Faulkner – odmiana z owalnymi, jasnymi liśćmi, która zwykle nie przekracza wysokości 120 cm. Jej piękne listki również można wykorzystać do dekoracji koszyczka, sprawdzi się jako krzaczek o kształcie kulistym, stożkowym, a nawet jako prostopadłościan.
- Suffructicosa – odmiana karłowa, której wysokość nie przekracza 1 m wysokości. Podcinanie tej odmiany bukszpanu jest bardzo łatwe i przyjemne, znosi ona nawet bardzo częste strzyżenie. Posiada jasnozielone, lśniące liście o podłużnym kształcie. Jest idealna dla osób, które planują wyhodowanie w ogrodzie niskiego żywopłotu lub poszukują niewysokich krzaczków do wykonania ciekawych, pojedynczych ozdób.
Wybór najodpowiedniejszej odmiany bukszpanu zależy w dużej mierze od osobistych upodobań. Wszystkie te rośliny są tolerancyjne i stosunkowo łatwe w uprawie.
Więcej szczegółowych informacji o pielęgnacji bukszpanu uzyskasz na stronie firmy ogrodniczej zajmującej się zakładaniem ogrodów – ogrody Kraków.